تعریف
گواهی بازرسی یا گواهی سوریانس (بازرسی کالا) سندی است که توسط یکی از شرکت های بازرسی کننده بین المللی صادر میشود. در بازرگانی بین المللی که طرفین داد و ستد ساکن کشورهای مختلف می باشند و در اکثر معاملات کالا نیز از کشور ثالثی بارگیری و حمل می شود، قاعدتاً خریدار قبل از وصول کالا نمی تواند از انطباق مشخصات کمی و کیفی و سایرخصوصیات کالا با قرارداد فروش اطمینان حاصل نماید. در این راستا، یکی از ابزارهایی که می تواند مورد توجه قرار گیرد و با استفاده از آن مسئولیت های فروشنده قبل از حمل کالا و دریافت پول مورد بررسی و کنترل قرار داده شود، بهره گیری از خدمات شرکت های بازرسی می باشد که با اعمال نظارت، کنترل کمی و کیفی کالای خریداری شده، موجب کاهش اختلافات آتی فیمابین خریدار و فروشنده می گردد. در واقع، برای جلوگیری و رفع مشکلات، سعی گردیده است که با استفاده از مکانیزم های خاص موجبات ایجاد اختلاف بین خریدار و فروشنده به حداقل ممکن کاهش یابد و در این رابطه موضوع بازرسی کالا در مبداء و قبل از حمل، به عنوان یکی از ابزارهای مهم در جهت کاهش و یا رفع اختلاف بین متعاملین مطرح بوده است. با انجام خدمات بازرسی قبل از حمل، خریدار می تواند با پیش بینی های لازم و انتخاب یک شرکت بازرسی کننده امین و معتمد، شرایطی را فراهم آورد که اولاً مشکلی ایجاد نگردد، ثانیاً در صورت بروز مشکل مدارک و شواهد کافی دال بر چگونگی شرایط کالا قبل از حمل در اختیار داشته باشد. امروزه، شرکت های بازرسی کالا یکی از اجزا مهم تجارت جهانی می باشند که از وجود آنها برای کنترل کمیت، کیفیت و بسته بندی کالا و جلوگیری از ورود و صدور کالای نامرغوب استفاده می گردد.
بنابراین دراین مواقع بازرسی قبل از حمل PRE SHIPMENT INSPECTIONیا به اختصار PSIدرتجارت بین المللی مطرح می شود. خریدار فقط از طریق این سند است که می تواند اطمینان حاصل نماید، کالای تحویل داده شده به متصدی حمل و نقل یا شرکت کننده از لحاظ کمی و کیفی و سایر مشخصات با قرارداد فروش انطباق دارد. بازرسی ممکن است از زمان بسته بندی شروع و درحین بسته بندی تا موقع بارگیری برای حمل به مقصد ادامه یابد ولی معمولاً بازرسی از بسته های آماده جهت صدور انجام گرفته و سپس گواهی بازرسی صادرمی شود.
بازرسی حین ساخت
به منظور ارتقا کیفیت و حصول اطمینان از کیفیت تولید و رعایت روش های صحیح مطابق با استاندارد جهانی، بازرسی حین تولید انجام می گیرد و موارد احتمال نواقص کیفی و عدم کارایی در نظر گرفته می شود.
لازم به ذکر است که عملاً معایبی در محصولات وجود دارد که تنها در بازرسی حین ساخت نمایان می شود. در ساخت قطعات و مجموعه های پیچیده، بسیاری از قسمت ها و مواد اولیه از پیمانکاران جز تامین می شود و بدیهی است کیفیت مواد و قطعات ورودی روی کیفیت محصول نهایی کاملاً موثر می باشد. یکی دیگر از جنبه های بازرسی حین ساخت مربوط به زمانی است که تغییری در فرآیند تولید ایجاد شود. این تغییر ممکن است به دلایل مختلف از جمله بالا بردن ظرفیت تولید، به کارگیری ماشین آلات جدید و غیره صورت گیرد که بازرس باید دقیقاً اثر تغییرات مزبور را در کیفیت محصول نهایی ردیابی و بررسی نماید.
بازرسی قبل از حمل
بازرسی قبل از حمل کالا یا سورویانس عبارت است از هرگونه کنترل، نظارت، بررسی، بازبینی، آزمایش، نمونه برداری، اندازه گیری و عملیات مشابه که در مورد کیفیت و کمیت و بر حسب سایر موارد خصوصیات کالا، خدمات، تاسیسات و تجهیزات و فرآیندها و به منظور تعیین مطابقت آنها با شرایط قراردادی و یا مشخصات از پیش تعیین شده و یا به جهت اعلام نظرات حرفه ای انجام می گیرد و نهایتاً می تواند به صدور گواهینامه بازرسی منجر شود.
بازرسی در مقصد
چنانچه اسناد حمل به علت عدم ارائه گواهی بازرسی کالا، موخر بودن تاریخ بارنامه نسبت به صدور گواهینامه، مغایرت متن گواهینامه بازرسی با متن تعیین شده، ارائه گواهی بازرسی از طرف شرکت دیگر به جز شرکت بازرسی تعیین شده و یا عدم تایید گواهی بازرسی توسط اطاق بازرگانی محل صدور گواهی بازرسی، به صورت وصولی دریافت شود، طبق دستورالعمل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بازرسی کالا در گمرک مقصد، منحصراً توسط این شرکت انجام می پذیرد و این امر مبین اطمینان کامل بانک مزبور به این شرکت و در جهت حفظ مصالح و سیاست های ارزی کشور می باشد.
بازرسی کالای داخلی
در تعدادی از کالاهای ساخت داخل، شرکت بازرسی مهندسی و صنعتی ایران به عنوان بازرس تعیین می شود و این شرکت در مراحل مختلف تولید شرکت نموده و در صورت تائید کالای ساخته شده و مطابقت آن با اسناد خرید، نسبت به صدور گواهینامه اقدام می نماید.
بازرسی در ارتباط با خریدهای داخلی
تهیه مستندات لازم به کمک بازرسی کالای موجود و ارزشیابی توانایی ساخت و ارائه آن مطابق با استانداردها و کیفیت مورد توجه خریدار قبل از عقد قرارداد خرید به جهت حصول اطمینان خریدار
بازرسی برای حصول اطمینان از کیفیت، کمیت، بسته بندی و بارگیری کالا در مبداء
نظارت بر مراحل مختلف فرآیند ساخت و اجرای بازرسی کنترل کیفی در هر مرحله ساخت و تهیه گزارش های مدون جهت ارائه به خریدار
بازرسی در ارتباط با واردات کالا
بازرسی برای حصول اطمینان از کیفیت کالا و توانایی تحول کمی و به موقع آن به کمک بازرسی و ارزیابی سازنده و یا فروشنده قبل از عقد هرگونه قرارداد و یا گشایش اعتبار اسنادی
بازرسی برای حصول اطمینان از کیفیت، کمیت، بسته بندی و بارگیری کالا در مبداء
نظارت بر مراحل مختلف فرآیند ساخت و اجرای بازرسی کنترل کیفی در هر مرحله ساخت و تهیه گزارش های مدون از بازرسی و ارایه آن به خریدار
بازرسی برای حصول اطمینان از کیفیت، کمیت و بسته بندی کالایی که بدون بازرسی وارد گمرک گردیده است و یا به دلایل مختلف اسناد آن مورد قبول بانک گشایش کننده اعتبار نمی باشد
بازرسی در ارتباط با صادرات کالا
تهیه مستندات لازم به کمک بازرسی کالای موجود و ارزشیابی توانایی ساخت و ارائه آن مطابق با استانداردها و کیفیت مورد توجه خریدار قبل از عقد قرارداد فروش به جهت کسب اعتماد خریدار به درخواست فروشنده
بازرسی برای حصول اطمینان از کیفیت، کمیت، بسته بندی و بارگیری کالا در مبداء
نظارت بر مراحل مختلف فرآیند ساخت و اجرای بازرسی کنترل کیفی در هر مرحله ساخت و تهیه گزارش های مدون از بازرسی جهت ارایه به خریدار