سامانه EPL

گمرک جمهوری اسلامی ایران سازمانی دولتی است که مسئول اعمال و اجرای قوانین مربوط به گمرک، ترانزیت، حقوق و عوارض ورودی و صدوری و گمرکی، صادرات و واردات کالا و همچنین مالیات های مربوطه را برعهده دارد.

این سازمان به طور رسمی و قانونی، نقش هماهنگی و تنظیم قوانین و مقررات تعیین شده را با واردات و صادرات کالا دارد. نقش های اصلی گمرک در واردات و صادرات شامل نظارت بر رعایت کردن قوانین توسط بازرگانان(واردکنندگان وصادرکنندگان)، نظارت بر رعایت کردن محدودیت ها و ممنوعیت های تعیین شده وعمل کردن به وعده های خود در مورد معافیت ها و تخفیف های وارد یا صادر کنندگان کالاها می باشد.

تاریخچه

گمرک در ایران تاریخچه ای دیرینه دارد به طوری که تاریخ نویسان از وجود چنین تشکیلاتی در زمان امپراطوری اشکانیان و ساسانیان اطلاع داده اند که به انها دیوان گفته میشده است . در گذر زمان این ادارات و تشکیلات گسترده تر و اصلاح شد تا بتواند با ابزارهای خود بتواند به عنوان بازوی اجرایی دولت ها در اعمال سیاست های اقتصادی ،سیاسی، بهداشتی و… ایفای نقش کند. حضور  36 ساله مستشاران بلژیکی به خصوص ژوزف نوز عامل مهمی در بسیاری از این تغییرات و اصلاحات بود که باعث شد تشکیلات گمرکی در تمام نقاط مرزی گسترش یابد .

پس از اتمام خدمت مستشاران بلژیکی قوانین گمرگی چندین بار دستخوش تغییرات شد تا اینکه نهایتا در سال 1350 قانون امور گمرکی و یک سال بعد آیین نامه اجرایی آن به تصویب رسید . پس از آن نیز برحسب نیاز و مصالح کشوری اصلاحاتی در قانون امور گمرکی و آیین نامه اجرایی آن صورت پذیرفت . در سال 1390 نیز قانون جدید امور گمرکی در 13 بخش در مجلس شورای اسلامی به تصویب نمایندگان رسید که سر فصل های آن به شرح زیر است :

1. تعاریف، سازمان و کلیات
2. ارزش گذاری و قواعد مبدا
3. تشریفات قبل از اظهار
4. نگهداری کالا در اماکن گمرکی
5. کالای متروکه ضبطی و واگذاری به گمرک
6. تشریفات، شرایط عمومی اظهار و ترخیص
7. رویه های گمرکی
8. تخلفات و قاچاق
9. معافیتها و ممنوعیتها
10. کارگزار گمرکی
11. باز بینی و اقدامات بعد از ترخیص
12. مراجع رسیدگی به حل اختلافات گمرکی
13. سایر مقررات

گمرک در راستای نیل به مسئولیت های سازمانی خود ، قانون و همچنین سیاست های دولت در حوزه بازرگانی بین الملل از دو دسته ابزار که در متون تخصصی موانع تجاری نامیده میشوند، بهره می برد . موانع تجاری به دو گروه موانع تعرفه ای و موانع غیر تعرفه ای تقسیم می شود . موانع تعرفه ای در حقیقت مالیات غیر مستقیمی است که دولت از صادرات و واردات کالا اخذ می کند. موانع غیر تعرفه ای موانعی همچون سهمیه بندی، قوانین ضد دامپینگ، کنترل های گمرکی و … را شامل می شود.

وظایف گمرک جمهوری اسلامی ایران

طبق ماده 2 از فصل دوم قانون گمرکی مصوب سال 1390 ؛ گمــرک جمهــوری اســلامی ایــران ســازمانی دولتــی تــابع وزارت امــور اقتصــادی و دارایــی اســت کــه بــه عنــوان مرزبــان اقتصــادی کشــور نقــش محـــوری و هماهنـــگکننـــده را در مبـــادی ورودی و خروجـــی کشـــور دارد و مســؤول اعمــال حاکمیــت دولــت در اجــرای قــانون امــور گمرکــی و ســایر قــوانین و مقـــررات مربـــوط بـــه صـــادرات و واردات و عبـــور(ترانزیـــت) کـــالا و وصـــول حقـــوق ورودی و عـــوارض گمرکـــی و مالیاتهـــای مربوطـــه و الزامـــات فنـــی و تســهیل تجــارت اســت. گمــرک جمهــوری اســلامی ایــران بــرای انجــام وظــایف قــانونی خــود، ســطوح واحــدهای اجرائــی موردنیــاز را بــدون رعایــت ضــوابط و تقســیمات کشــوری و مــاده (30 (قــانون مــدیریت خــدمات کشــوری، متناســب بــا حجــم و نــوع فعالیتهــا تعیــین مــینمایــد. تشــکیلات گمــرک و واحــدهای اجرائــی متـــناسب بــا وظــایف و مأموریتهــای محولــه توســط گمــرک جـــمهوری اســلامی ایــران تهیــه مــیشــود و پــس از تأییــد وزیــر اموراقتصــادی و دارایــی بــه تصـویب هیأت وزیران میرسد.

براساس ماده3ـ وظایف و اختیارات گمرک ایران به شرح ذیل است:

الف ـ اعمال سیاستهای دولت در زمینه صادرات و واردات و عبور کالا

 ب ـ تشــخیص و وصــول حقــوق ورودی و ســایر وجــوه قابــل وصــول قــانونی توسط گمرک ایران

پ ـ انجــام تشــریفات قــانونی تــرخیص و تحویــل کــالا بــه صــاحب یــا نماینــده قــانونی وی و بررســی اســناد تــرخیص بــه منظــور احــراز صــحت شــرایط ترخیص و وصول کسر دریافتی یا استرداد اضافه دریافتی

ت ـ کنترل و نظارت بر امر عبور کالا از قلمرو کشور

 ث ـ اجــرای قــوانین و مقــررات مــرتبط بــا بازارچــه هــای مــرزی، مرزنشــینان و پیله وران

 ج ـ اعمــال مقــررات گمرکــی دربــاره معافیت هــا و ممنوعیت هــا در بخشــهای صــادرات قطعــی، صــادرات موقــت، واردات قطعــی، واردات موقــت، کــران بــری (کابوتــاژ)، عبــور داخلــی کــالا، انتقــالی، معــاملات پایاپــای مــرزی، فروشــگاههای آزاد، بسته ها و پیکهای سیاسی و پست بین الملل

 چ ـ اجــرای قــوانین و مقــررات مربــوط بــه تخلفــات و قاچــاق گمرکــی، کالاهای متروکه و ضبطی

 ح ـ پــیش بینــی و فــراهم نمــودن زیرســاختهای مــورد نیــاز بــرای اجــرا و اســتقرار ســامانه هــا، رویــه هــا و روشــهای نــوین همچــون پنجــره واحــد در فعالیتهای گمرکی

 خ ـ جمــع آوری، تجزیــه و تحلیــل و انتشــار آمــار میــزان واردات و صــادرات کالا

 د ـ بررســی و شــناخت موانــع نظــام گمرکــی و برنامــه ریــزی درجهــت رفــع آنها

ذـــ اظهــارنظر دربــاره پــیش نــویس طرح هــا، لــوایح، تصــویب نامه هــای مــرتبط با امورگمرکی

 رـــ اتخــاذ روشــهای مناســب جهــت هــدایت و راهبــری دعــاوی حقــوقی و قضائی در رابطه با امور گمرکی

 زـــ آمــوزش کارکنــان و نظــارت و انجــام بازرســی اعمــال و رفتــار کارکنــان گمرک، کشف تخلف و تقصیرات اداری آنان

ژــــ بازرســـی از واحـــدهای اجرائـــی گمرکـــی و نظـــارت برعملکـــرد آنهـــا و ساماندهی کمی و کیفی مبادی ورودی و خروجی

س ـ رســـیدگی و حـــل اختلافـــات ناشـــی از اجـــرای قـــانون و مقـــررات گمرکی فیمابین گمرک و صاحب کالا برابر قوانین و مقررات مربوطه

 ش ـ گســـترش ارتباطـــات بـــین المللـــی، انعقـــاد تفاهم نامـــه و موافقت نامـــه هــای گمرکــی دو یــا چندجانبــه، عضــویت و تعامــل فعــال بــا ســازمانهای بــین المللــی و گمرکــی بــا رعایــت اصــل هفتــاد و هفــتم (77 )قانون اساســی و قــوانین مربوطه

ص ـ رعایــت توصــیه هــای ســازمان جهــانی گمــرک، قراردادهــای بازرگــانی و توافق نامه های منعقده یا پایاپای در چارچوب قوانین و مقررات مربوطه

ط ـ اســتفاده از فن اوریهــای نــوین و تجهیــز امــاکن گمرکــی بــه ابزارهــای پیشرفته جهت افزایش کارایی و بهبود انجام تشریفات گمرکی

ظ ـ تمهیـــدات لازم بـــرای تســـهیل امـــور تجـــاری، تشـــویق صـــادرات و گسترش عبور کالا

 ع ـ تسهیل فرآیندهای گمرکی با هدف توسعه گردشگری

 غ ـ انجــام ســایر وظــایف گمرکــی بــه موجــب ایــن قــانون و یــا ســایر قــوانین و مقررات