ترخیص کالا از گمرک یکی از مراحل کلیدی در فرآیند واردات و صادرات است که نیازمند آگاهی از مجموعه‌ای از اصطلاحات و مقررات تخصصی می‌باشد. این اصطلاحات نه تنها به تسهیل ارتباط میان فعالان بازرگانی و کارگزاران گمرک کمک می‌کند، بلکه رعایت صحیح و دقیق آن‌ها، سرعت و دقت در عملیات ترخیص را افزایش می‌دهد. آشنایی با اصطلاحات ترخیص کالا اهمیت ویژه‌ای برای تاجران، تولیدکنندگان و کلیه افرادی دارد که با حوزه تجارت بین‌الملل در تماسند، زیرا فهم درست و به‌کارگیری دقیق این اصطلاحات، از بروز اشتباهات و هزینه‌های اضافی جلوگیری کرده و زمینه‌ساز همکاری بهتر با گمرکات و سایر نهادهای ذی‌ربط می‌شود. در این مقاله، به معرفی و توضیح اصطلاحات کلیدی و رایج در فرآیند ترخیص کالا از گمرک می‌پردازیم تا مسیر تجارت بین‌المللی برای فعالان این عرصه هموارتر شود.
1. ترخیص کالا (Customs Clearance)
اولین و اصلی ترین اصطلاحات ترخیص کالا که باید مورد بررسی قرار گیرد خود عبارت “ترخیص کالا” است. این عبارت به فرآیند قانونی اجازه ورود یا خروج کالا از کشور اشاره دارد. این فرآیند شامل ثبت اظهارنامه، پرداخت عوارض گمرکی و انجام بازرسی‌های لازم است. هدف از ترخیص کالا، اطمینان از رعایت قوانین و مقررات گمرکی و مالیاتی کشور است.
2. اظهارنامه گمرکی (Customs Declaration)
اظهارنامه گمرکی یکی دیگر از اصطلاحات ترخیص کالا از گمرک است. اظهارنامه گمرکی یک سند رسمی است که توسط واردکننده یا صادرکننده برای اعلام اطلاعات مربوط به کالاها به گمرک ارائه می‌شود. این سند شامل جزئیاتی نظیر نوع کالا، مقدار، ارزش، مبدا و مقصد کالا است. دقت در تهیه این اظهارنامه از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا هرگونه نادرستی می‌تواند به تأخیر در ترخیص و حتی جریمه‌های مالی منجر شود.
3.عوارض گمرکی (Customs Duties)
عوارض گمرکی هزینه‌ای است که بر اساس تعرفه‌های مشخص شده توسط دولت بر کالاهای وارداتی یا صادراتی اعمال می‌شود. این هزینه‌ها معمولاً بر اساس درصدی از ارزش کالا محاسبه می‌شوند و به عنوان منبع درآمدی برای دولت محسوب می‌شوند.
4.بارنامه (Bill of Lading)
بارنامه یک سند است که توسط شرکت حمل و نقل صادر می‌شود و شامل اطلاعاتی درباره کالا، شرایط حمل و نقل و نام دریافت‌کننده است. این سند به عنوان مدرکی برای مالکیت کالا در زمان ترخیص عمل می‌کند.
5.پروانه ترخیص (Customs Clearance Certificate)
پروانه ترخیص یکی از اصطلاحات ترخیص کالا است که به سندی اطلاق می شود که توسط گمرک صادر شده و نشان‌دهنده این است که کالاها طبق قوانین و مقررات گمرکی ترخیص شده‌اند. این سند برای تحویل کالا به گیرنده ضروری است و باید به دقت نگهداری شود.
6.مقررات صادرات و واردات (Import and Export Regulations)
این مقررات شامل قوانینی است که واردات و صادرات کالاها را تنظیم می‌کند. این مقررات می‌تواند شامل محدودیت‌ها، تعرفه‌ها و الزامات مستندات باشد و بر اساس نوع کالا و کشور مبدأ یا مقصد متفاوت است.
7.معافیت گمرکی (Customs Exemption)
معافیت گمرکی به وضعیتی اشاره دارد که در آن کالاها از پرداخت عوارض گمرکی معاف هستند. این معافیت ممکن است برای کالاهای خاص، از جمله کالاهای کمک‌های انسانی یا کالاهایی که به طور خاص برای استفاده دولتی وارد می‌شوند، اعمال شود.
8. کد تعرفه (HS Code)
کد تعرفه یکی از اصطلاحات ترخیص کالا است که به یک شماره شناسایی جهانی اشاره دارد که برای طبقه‌بندی کالاها در تجارت بین‌الملل استفاده می‌شود. این کد به شناسایی نوع کالا و تعیین عوارض و مقررات گمرکی مربوط به آن کمک می‌کند.
9.تجارت بین‌المللی (International Trade)
تجارت بین‌المللی یکی از رایج ترین اصطلاحات بازرگانی است که به تبادل کالا و خدمات بین کشورها اشاره دارد. این مفهوم شامل واردات و صادرات کالاها و همچنین تبادل خدمات مختلف می‌شود. آگاهی از مقررات تجارت بین‌المللی و قوانین گمرکی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
10.کنترل گمرکی (Customs Inspection)
کنترل گمرکی فرآیند بررسی فیزیکی یا مستنداتی کالاها در گمرک است که به منظور اطمینان از مطابقت با مقررات گمرکی و جلوگیری از قاچاق و تخلفات انجام می‌شود. این بازرسی‌ها می‌تواند شامل بررسی مدارک، ارزیابی کیفیت و حتی بازرسی فیزیکی کالا باشد.
11. گواهی‌نامه‌های لازم (Required Certificates)
این گواهی‌نامه‌ها شامل مدارکی است که برای واردات یا صادرات کالاهای خاص ضروری هستند. به عنوان مثال، کالاهای غذایی نیاز به گواهی بهداشت، و کالاهای صنعتی ممکن است نیاز به گواهی استاندارد داشته باشند.
12.معامله آزاد (Free Trade Agreement)
معامله آزاد به توافق‌نامه‌هایی اشاره دارد که میان دو یا چند کشور منعقد می‌شود تا تعرفه‌ها و موانع تجاری بین آن‌ها کاهش یابد یا حذف شود. این توافقات می‌تواند تأثیر زیادی بر هزینه‌های گمرکی و شرایط تجارت بین‌المللی داشته باشد.
13.واردات موقت (Temporary Importation)
واردات موقت به واردات کالاهایی اشاره دارد که برای مدت زمان معین و با هدف خاصی وارد کشور می‌شوند و پس از استفاده باید به کشور مبدا بازگردانده شوند. این نوع واردات معمولاً معاف از پرداخت عوارض گمرکی است.
14.اعلامیه ورود (Entry Declaration)
اعلامیه ورود سندی است که توسط واردکننده به گمرک ارائه می‌شود و حاوی اطلاعات دقیق درباره کالاهای وارداتی است. این سند باید شامل جزئیاتی نظیر نوع کالا، ارزش، وزن، و کد تعرفه (HS Code) باشد. این اطلاعات به گمرک کمک می‌کند تا عوارض و مالیات‌های مربوطه را محاسبه و کالا را تأیید کند. اعلامیه ورود باید با دقت پر شود، زیرا نادرستی در اطلاعات می‌تواند منجر به تاخیر یا جریمه شود.
15.پکینگ لیست (Packing List)
پکینگ لیست فهرستی است که شامل جزئیات مربوط به بسته‌بندی کالاها می‌باشد. این سند شامل اطلاعاتی نظیر نوع کالا، تعداد، وزن، و ابعاد هر بسته است. پکینگ لیست به‌عنوان یک مرجع برای بارگیری، تحویل و بازرسی کالا استفاده می‌شود و در هنگام ترخیص از گمرک برای بررسی تطابق کالاها با اظهارنامه و مدارک دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سند برای اطمینان از تحویل صحیح و کامل کالا اهمیت زیادی دارد.
16.گواهی مبدا (Certificate of Origin)
گواهی مبدا سندی است که نشان‌دهنده مبدا کالا و کشور تولیدکننده آن است. این گواهی معمولاً توسط اتاق بازرگانی یا نهادهای معتبر صادر می‌شود و برای واردات کالا به کشورهای خاص ضروری است. وجود گواهی مبدا می‌تواند به تعیین عوارض گمرکی و شرایط تجاری خاص، مانند توافقات تجارت آزاد، کمک کند. همچنین، این گواهی به خریدار اطمینان می‌دهد که کالا از کشور مشخصی وارد شده است.
17.حق انبارداری (Storage Fees)
حق انبارداری هزینه‌ای است که برای نگهداری کالاها در انبار گمرک یا انبارهای شخصی پرداخت می‌شود. این هزینه معمولاً به‌صورت روزانه محاسبه می‌شود و در صورتی که کالا برای مدت طولانی در انبار بماند، می‌تواند به‌سرعت افزایش یابد. واردکنندگان باید این هزینه‌ها را در محاسبات خود لحاظ کنند تا از بروز هزینه‌های اضافی جلوگیری کنند.
18.مالیات بر ارزش افزوده (Value Added Tax – VAT)
یکی دیگر از اصطلاحات ترخیص کالا، مالیات بر ارزش افزوده (VAT) است. این اصطلاح یک نوع مالیات غیرمستقیم است که بر کالاها و خدمات اعمال می‌شود. این مالیات معمولاً بر اساس ارزش کالا در زمان واردات محاسبه می‌شود و به عوارض گمرکی اضافه می‌گردد.VAT یکی از منابع درآمدی دولت‌هاست و برای واردکنندگان ضروری است که این هزینه را در محاسبات خود لحاظ کنند تا از بروز مشکلات مالی در آینده جلوگیری کنند.
19.مراجعه گمرکی (Customs Visit)
مراجعه گمرکی به عملیاتی اشاره دارد که در آن ماموران گمرک به محل انبار یا محل نگهداری کالا مراجعه می‌کنند تا از تطابق کالا با مدارک ارائه‌شده اطمینان حاصل کنند. این بازرسی می‌تواند به‌صورت دوره‌ای یا به درخواست واردکننده انجام شود و به‌منظور جلوگیری از تخلفات و اطمینان از رعایت قوانین گمرکی صورت می‌گیرد.
20.تحویل فوری (Express Delivery)
تحویل فوری اصطلاحی است که به روش‌های ارسال کالایی با زمان تحویل بسیار کوتاه اشاره دارد. این روش معمولاً به حمل و نقل هوایی مرتبط است و برای کالاهای فوری و حساس مناسب است. هزینه این نوع ارسال معمولاً بالاتر از روش‌های استاندارد است، اما به دلیل سرعت، در موارد خاص انتخاب می‌شود.
آشنایی با اصطلاحات ترخیص کالا از گمرکات به بازرگانان و تجار کمک می‌کند تا فرآیند ترخیص را به‌صورت مؤثر و بهینه انجام دهند. درک این اصطلاحات و مفاهیم نه‌تنها به تسریع روند ترخیص کالا کمک می‌کند، بلکه از بروز مشکلات و تأخیرات غیرضروری در فرایند گمرکی نیز جلوگیری می‌نماید. با توجه به پیچیدگی‌های موجود در قوانین و مقررات گمرکی، مشاوره با متخصصان و کارشناسان حوزه ترخیص کالا می‌تواند راهگشای بسیاری از چالش‌ها باشد.
شرکت دیده بان تجارت همراه بازرگانان و تجار ایرانی
شرکت بازرگانی و ترخیص کاری دیده‌بان تجارت، با سال‌ها تجربه در حوزه تجارت بین‌المللی و ترخیص کالا، به عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در این عرصه فعالیت می‌کند. این مجموعه با بهره‌گیری از تیمی مجرب و آگاه به قوانین و مقررات گمرکی، خدمات متنوعی از جمله مشاوره تخصصی، انجام امور ترخیص، و پیگیری مراحل اداری و قانونی را برای مشتریان خود فراهم می‌نماید. دیده‌بان تجارت با تکیه بر دانش به‌روز و درک کامل از اصطلاحات و فرایندهای ترخیص، به بازرگانان کمک می‌کند تا مراحل پیچیده گمرکی را به سرعت و با اطمینان بیشتری پشت سر بگذارند.
هدف این شرکت ایجاد بستری امن و حرفه‌ای برای بازرگانان و فعالان اقتصادی است تا بتوانند کالاهای خود را بدون مشکل و در سریع‌ترین زمان ممکن از گمرک ترخیص کنند. تعهد دیده‌بان تجارت به کیفیت و رضایت مشتری، باعث شده تا این مجموعه به یکی از نام‌های قابل‌اعتماد در حوزه ترخیص کالا تبدیل شود و راهنمایی مطمئن برای بازرگانان در تمامی مراحل واردات و صادرات باشد.