ترخیص کالا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراحل در زنجیره واردات و صادرات، نقش مهمی در تسریع چرخه تجارت بین‌الملل ایفا می‌کند. هر کالایی که از مرزهای زمینی، دریایی یا هوایی وارد کشور می‌شود، برای ورود قانونی به بازار داخلی باید مراحل ترخیص از گمرک را پشت سر بگذارد.
پیچیدگی قوانین گمرکی و تغییرات مداوم در بخشنامه‌ها، موجب شده است که بسیاری از بازرگانان و شرکت‌های تجاری برای صرفه‌جویی در زمان و هزینه به سراغ همکاری با یک شرکت ترخیص کالا معتبر بروند. در این میان، دیده بان ترخیص به‌عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در حوزه خدمات گمرکی و بازرگانی، با بهره‌گیری از تیمی متخصص و باتجربه، توانسته است فرآیند ترخیص را برای فعالان اقتصادی ساده‌تر و سریع‌تر نماید.
در ادامه این مقاله، به بررسی کامل مراحل، مدارک موردنیاز، هزینه‌ها، چالش‌ها و راهکارهای حرفه‌ای برای انجام بی‌دردسر ترخیص کالا از گمرک خواهیم پرداخت.
ترخیص کالا به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که برای آزادسازی یک محموله از گمرک انجام می‌گیرد. این فرآیند شامل ارائه اسناد و مدارک معتبر، پرداخت حقوق و عوارض گمرکی، دریافت مجوزهای لازم از سازمان‌های مرتبط و طی کردن تمامی مراحل قانونی است. در واقع، ترخیص کالا پلی است میان واردات یا صادرات کالا و ورود آن به چرخه توزیع یا مصرف در بازار.
اهمیت ترخیص از گمرک در این است که بدون آن، هیچ کالایی اجازه ورود رسمی به کشور یا خروج از آن را نخواهد داشت. اگر فرآیند ترخیص به‌درستی انجام نشود، کالا ممکن است برای مدت طولانی در انبارهای گمرک باقی بماند و هزینه‌های بالای انبارداری یا دموراژ به واردکننده تحمیل گردد.
از سوی دیگر، انجام صحیح ترخیص کالا موجب:
مراحل ترخیص کالا از گمرک به طور کلی شامل چند مرحله اصلی است که بسته به نوع کالا، کشور مبدا، مقصد و قوانین مربوطه ممکن است کمی متفاوت باشد. در ایران روند کلی به شکل زیر انجام می‌شود:
1. ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت
یکی از نخستین و مهم‌ترین مراحل در فرآیند ترخیص کالا از گمرک، انجام ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت است. این مرحله به منزله اعلام رسمی ورود کالا به کشور محسوب می‌شود و بدون آن، هیچ‌گونه اقدامی برای ترخیص امکان‌پذیر نخواهد بود.
ثبت سفارش در حقیقت سندی دیجیتالی است که اطلاعات دقیق کالا، خریدار و فروشنده، کشور مبدأ و مقصد، نحوه حمل، ارزش کالا و تعرفه گمرکی در آن درج می‌شود.
مدارکی مانند پروفرما (پیش‌فاکتور)، کارت بازرگانی و مجوزهای لازم بارگذاری می‌شوند.
2. حمل کالا و دریافت اسناد حمل
این بخش نقش تعیین‌کننده‌ای در سرعت، امنیت و هزینه‌های واردات دارد و هرگونه خطا یا نقص در آن می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی در زمان ترخیص شود.
کالا پس از انعقاد قرارداد خرید و صدور پروفرما، باید از مبدأ به مقصد حمل شود. بسته به نوع کالا، مسافت و شرایط تجاری، روش‌های مختلف حمل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انتخاب روش حمل صحیح تأثیر مستقیم بر هزینه‌ها، زمان تحویل و حتی نوع اسناد حمل خواهد داشت.
پس از ارسال کالا، شرکت حمل‌ونقل موظف به صدور اسناد رسمی است. این اسناد برای اثبات مالکیت کالا، شرایط حمل و ترخیص آن در گمرک الزامی هستند.
مهم‌ترین اسناد حمل عبارت‌اند از: بارنامه، فاکتور، لیست بسته‌بندی (Packing List)، گواهی مبدا و بیمه‌نامه است.
3. اظهار کالا در گمرک
اظهار کالا به معنای اعلام رسمی اطلاعات و مشخصات محموله به گمرک می‌باشد. این مرحله به‌صورت الکترونیکی از طریق سامانه EPL گمرک ایران انجام می‌گیرد و واردکننده یا نماینده قانونی او (ترخیص‌کار) موظف است کلیه اطلاعات دقیق کالا را ثبت نماید.
اطلاعاتی که در اظهارنامه گمرکی ثبت می‌شود: مشخصات واردکننده یا صادرکننده، کد تعرفه کالا (HS Code)، شرح دقیق کالا، کشور مبدأ و کشور مقصد، روش حمل کالا، شماره بارنامه.
4. کنترل و ارزیابی گمرک
پس از ثبت اظهار کالا در گمرک و ارائه مدارک لازم، کارشناسان گمرک موظف‌اند کالا را به‌صورت فیزیکی و اسنادی مورد بررسی قرار دهند تا از صحت اطلاعات اظهارشده اطمینان حاصل کنند. بر اساس نوع کالا، اسناد ارائه‌شده و میزان ریسک، محموله را در یکی از مسیرهای سبز، زرد یا قرمز قرار می‌دهد. انتخاب مسیر، نشان‌دهنده میزان بررسی و ارزیابی لازم برای ترخیص کالا است و نقش بسیار مهمی در سرعت و هزینه‌های ترخیص دارد.
مسیر سبز: در این حالت، کالا بدون نیاز به بازرسی فیزیکی و صرفاً بر اساس بررسی اسناد، ترخیص می‌شود.
5. محاسبه و پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
در این مرحله، گمرک بر اساس قوانین و تعرفه‌های موجود، حقوق ورودی (عوارض، مالیات بر ارزش افزوده، سود بازرگانی و … ) را محاسبه و و واردکننده موظف به پرداخت آن‌ها پیش از دریافت مجوز ترخیص می‌باشد.
برای اطلاع دقیق از هزینه‌های حقوق گمرکی و سود بازرگانی، ابزار محاسبه آنلاین حقوق ورودی در دسترس شماست.
6. اخذ مجوزهای قانونی
بسیاری از کالاها به دلیل ماهیت خاص، تأثیر مستقیم بر جامعه و مصرف‌کنندگان دارند و به همین علت، پیش از ورود به بازار باید تأییدیه سازمان‌های نظارتی را کسب کنند. این موضوع نه‌تنها جنبه قانونی دارد، بلکه اعتماد مشتریان به کالاهای وارداتی را نیز افزایش می‌دهد. ترخیص بدون این مجوزها امکان‌پذیر نیست.
7. صدور پروانه گمرکی
پروانه گمرکی سند رسمی و قانونی است که نشان می‌دهد تمامی مراحل مربوط به ثبت سفارش، اظهار کالا، اخذ مجوزهای قانونی، کنترل و ارزیابی گمرک، محاسبه و پرداخت حقوق و عوارض گمرکی به پایان رسیده و کالا اجازه ورود به کشور و عرضه در بازار داخلی را دارد.
8. انبارداری و خروج کالا
تمامی کالاهای وارداتی پس از ورود به کشور و قبل از ترخیص، در انبارهای گمرکی یا انبارهای اختصاصی نگهداری می‌شوند. مدت زمان نگهداری کالا در این انبارها به قوانین گمرکی و شرایط واردکننده بستگی دارد. پس از طی تمامی مراحل ترخیص کالا از گمرک و صدور پروانه گمرکی، نوبت به مرحله پایانی یعنی انبارداری و خروج کالا می‌رسد. این مرحله یکی از حساس‌ترین بخش‌های فرآیند ترخیص است، زیرا تا زمانی که کالا به‌طور رسمی از انبارهای گمرکی خارج نشود، واردکننده امکان بهره‌برداری از آن را نخواهد داشت.
پس از دریافت ثبت سفارش از وزارت بازرگانی می بایست نسبت به تنظیم مدارک اقدام نمود. مدارک مورد نیاز عبارست از:
کارت بازرگانی به‌منزله مجوز رسمی برای فعالیت‌های واردات و صادرات است. بدون داشتن این کارت، امکان انجام هیچ‌گونه عملیات تجاری در گمرک وجود ندارد.
این سند که توسط فروشنده صادر می‌شود، شامل اطلاعاتی از قبیل قیمت کالا، شرایط پرداخت، مشخصات خریدار و فروشنده و نوع محموله است.
بارنامه سندی است که شرکت حمل‌ونقل صادر کرده و نشان‌دهنده مالکیت کالا و نحوه حمل آن (دریایی، هوایی یا زمینی) می‌باشد.
سندی است که توسط فروشنده یا صادرکننده کالا تهیه می‌شود و شامل اطلاعات جزئی در مورد محتوای هر بسته یا عدل (Carton, Box, Crate, Pallet) می‌باشد.
این مدرک نشان می‌دهد کالا در کدام کشور تولید شده و برای اعمال تعرفه‌های ترجیحی یا تعیین حقوق گمرکی الزامی است.
بسته به نوع کالا، مجوزهایی از سازمان‌هایی مانند وزارت بهداشت، سازمان استاندارد، سازمان انرژی اتمی یا وزارت صمت لازم است.
یکی از جنبه‌های مهم و تأثیرگذار در فرآیند ترخیص کالا از گمرک، هزینه‌ها و مدیریت آن‌ها است. دانستن هزینه‌های دقیق و چگونگی کنترل آن‌ها، می‌تواند به واردکنندگان کمک کند تا فرآیند واردات را با کمترین هزینه و حداکثر بازده انجام دهند، که شامل موارد زیر است:
فرآیند ترخیص کالا از گمرک همواره با چالش‌ها و موانع متعددی همراه است که می‌تواند تأخیر، افزایش هزینه و حتی توقیف کالا را به دنبال داشته باشد. از رایج‌ترین مشکلات می‌توان به نقص یا مغایرت مدارک، تأخیر در اخذ مجوزهای قانونی، انتخاب نادرست تعرفه گمرکی، پرداخت دیرهنگام حقوق و عوارض گمرکی، قرارگیری کالا در مسیرهای زرد یا قرمز گمرکی، مشکلات انبارداری و حمل‌ونقل و همچنین تغییرات ناگهانی قوانین و بخشنامه‌ها اشاره کرد. این چالش‌ها می‌توانند فرآیند ترخیص را پیچیده و پرهزینه کنند، اما با استفاده از تجربه و تخصص یک شرکت ترخیص کالا معتبر مانند دیده‌بان ترخیص، تمامی مراحل از بررسی مدارک و اسناد، اخذ مجوزهای قانونی، تعیین تعرفه صحیح، مدیریت پرداخت حقوق و عوارض، هماهنگی مسیرهای گمرکی، تا نظارت بر انبارداری و حمل‌ونقل به‌صورت حرفه‌ای و بهینه انجام می‌شود، به‌طوری که واردکنندگان با حداقل ریسک و هزینه، کالاهای خود را سریع، قانونی و مطمئن از گمرک ترخیص کنند.
کارگزار گمرکی یا حق العملکار گمرک به شخصي اطلاق ميشود كه به وکالت از صاحب کالا، تشريفات گمركي را انجام دهد. ماده ی 190 آیین نامه ی اجرایی قوانین امور گمرکی، کارگزار را ملزم به دارا بودن پروانه ی کارگزاری می داند. کارگزار یا حق العملکار رسمی گمرک می تواند مستقیم و یا به واسطه ی کارمندان و از طریق ثبت شرکت، به وکالت از بازرگانان و یا شرکت های صادرات و واردات، عملیات ترخیص کالا را در گمرکات مختلف انجام دهد.
کارت حق العملکاری توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران صادر می شود، طبق ماده ی 191 از آیین نامه ی اجرایی، فقط افرادی مجاز به دریافت پروانه ی کارگزاری گمرک هستند که حائز شرايط زیر باشند:
یک شرکت ترخیص کالا حرفه‌ای، نقش محوری و تعیین‌کننده‌ای در موفقیت واردکنندگان و صادرکنندگان دارد. این شرکت‌ها با دانش کامل از قوانین گمرکی، تجربه عملی و آشنایی با رویه‌های اداری، تمامی مراحل ترخیص کالا از گمرک را مدیریت می‌کنند و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری می‌کنند.
از مهم‌ترین وظایف و نقش‌های یک شرکت ترخیص کالا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
شرکت‌هایی مانند دیده‌بان ترخیص با بهره‌گیری از این توانمندی‌ها، فرآیند ترخیص کالا را به‌صورت قانونی، سریع و مطمئن برای واردکنندگان انجام می‌دهند، به‌طوری که کالاها بدون معطلی وارد چرخه تولید یا بازار مصرف شوند و ریسک‌ها و هزینه‌های اضافی به حداقل برسند.
چرا باید دیده‌بان تجارت را انتخاب کنید؟
از مشاوره اولیه تا تحویل نهایی کالا، تمامی مراحل تجارت بین‌الملل شما را با اطمینان و تخصص مدیریت می‌کنیم.
ما با سال‌ها تجربه و تسلط کامل بر قوانین گمرکی، همراه شما هستیم.
تیم ما همیشه در اینجاست تا
به شما کمک کند.
تضمین سرعت، نهایت دقت و آرامش خاطر کامل در هر گام از فرآیند ترخیص است.
سود بازرگانی کالاها را به راحتی پیدا کرده و فرآیند برنامه‌ریزی واردات و صادرات را ساده کنید.
کافی است نام کالا یا کد HS کالا را در ابزار وارد کنید تا اطلاعات تعرفه و سود بازرگانی مربوطه نمایش داده شود.
بله، داده‌ها به‌صورت لحظه‌ای به‌روزرسانی می‌شوند.
خیر، تعرفه گمرکی هر کالا بر اساس نوع، جنس، کاربرد و دسته‌بندی بین‌المللی (HS Code) متفاوت است.
جستجوی محتوای سایت: مطالب، اخبار و مقالات
تعرفه گمرکی کالاهای وارداتی و صادراتی را با نام یا کد کالا اینجا پیدا کنید.
با استفاده از ابزارهای آنلاین وبسایت دیده‌بان ترخیص ،سرعت و امنیت را تجربه کنید!
با استفاده از ابزارهای آنلاین وبسایت دیده‌بان ترخیص ،سرعت و امنیت را تجربه کنید!
با استفاده از ابزارهای آنلاین وبسایت دیده‌بان ترخیص ،سرعت و امنیت را تجربه کنید!
با استفاده از ابزارهای آنلاین وبسایت دیده‌بان ترخیص ،سرعت و امنیت را تجربه کنید!
با استفاده از ابزارهای آنلاین وبسایت دیده‌بان ترخیص ،سرعت و امنیت را تجربه کنید!
